Менің жақын інім әрі досым, белгілі журналист – «Айқын» газетінің Астана қаласындағы өкілдігінің жетекшісі Бейсенбай Тәжібаев Бәйдібек ауданындағы Боралдай өзенінің жағасында, көп теректің арасында туып-өскен жігіт. Көп терек деп отырғаным, ауылының аты – Теректі, оны өздері кей кездері «Теракті» деп қояды. Шынында тал-терегі көп, жап-жасыл ауыл. Боралдайдың екі жағын жайлап жатқан шағын елдімекеннің қақ ортасында Теректі әулиенің мазары, бұлағы бар. Айналдырып қоршап қойған. Ішінде қай ғасырдан бері жатқанын бір Алла біледі, әлдеқашан шіріп, бірінің үстінде бірі үйіліп қалған үлкен-үлкен теректер, сан түрлі ағаштар бар. Солардың арасынан саңылау тауып, көгеріп, жайқалып тұрғаны да мол. Әулиелі, киелі жер болғандықтан ел ол қоршау ішінен ағаш алып, отын етуге жүректері дауаламайды.
Қайбір жылы… Бейсенбай Тәжібаев облыстық «Оңтүстік Қазақстан» газетінде бас редактор кезі болса керек, ауылында ауызашар беруге ниеттеніпті. Малын сойып, дастарханын жайып, кешке ауыл адамдарын күтеді. Мезгіл — қоңыр күз болса керек, Бейсеннің ауылдағы ағасы қырда «К-700» тракторымен жер айдап жүр екен. Оған Бейсен: «Әке орнына әке боп жүрген үйдің үлкені боласыз, кешке ақсақалдар келгенде алдынан шығып амандасыңыз, ауыз ашар уақыттан бұрын кеп қалыңыз» деп ескертеді. Шынында ағасы жер дүниені тарылдатып, үлкен тракторымен ауыз ашар уақыттан әлдеқайда ертерек келеді.
Қас қарая шалдар да келе бастайды. Бұлар құрақ ұшып қарсы алған. «Ауыз ашылып», ел ет жейді, нарын жейді. Тәребе намазын оқиды. Осы кезде Бейсеннің шаруақор ағасы «Менің миссиям осымен аяқталды» дегендей өзі бата қылып, «Мен түнімен біраз жер аударып, жұмысты өндіріп тастайын» деп, тракторымен қырға кетіп қалады.
Шалдар шай ішіп, әжептеуір әңгіме-дүкен құрып, түннің бір уағында тарасады. Осы кезде қараңғы көше жақтан шу шығыпты. Бейсен жанұшырып жүгіріп барса, көрші ауылдан келген бір шал есегін таппай тұр екен.
«Ата, есегіңізді қайда байлап едіңіз?» деп сұраған ғой.
Сөйтсе шал «Соған өзім де аң-таң болып тұрмын ғой, қарағым… Осы жерде тұрған бір трактордың соқасына байлаған сияқты едім» дейтін көрінеді шал.
Шынында шал есегін ұп-ұзын соқаның ең ұшына байлаған екен. Бейсеннің ағасы қараңғыда «К-700» тракторына асығыс мінген де, соқасын тік көтерген күйі қыр асып кетіп қалған ғой. Есек байғұс, сөйтіп, Ораза айында қылғынып, шейіт болып кетіпті. Тағы жәны жаннатқа барғыр көк есекті шал көршісінен сұрап, мініп келген екен. «Қап, көршіден ұят болды-ау» деп, шал шапанының сыртынан санын соға берген көрінеді.
Оралхан ДӘУІТ, «Ақ самаурын» кітабынан
