Жалпы алғанда Түркістан облысындағы барлық аудандар халықтың әл-ауқатын, ауданның экономикасын көтеру мақсатында жүйелі жұмыс істеп келеді. Мысалы, Созақ ауданындағы «Мансап» орталығы биыл кешенді жоспарды іске асыру аясында 4042 адамды Ұлттық жоба аясында жұмыспен қамтуды жоспарлаған. Нәтижесінде қазан айына дейін 3 391 адам (тұрақты – 1657 адам, уақытша – 1734 адам) жұмыспен қамтылған. Бұл жылдық жоспардың 83 пайызға орындалғанын дәлелдейді. Жыл соңына дейін жоспар жүз пайыз орындалуы да бек мүмкін.
Тұжырымдамаға сәйкес биыл қоғамдық жұмысқа 620 адам жоспарланса, бүгінге дейін 750 адам қамтылып, жоспар 120 пайызға орындалған. Бұл мансаптық мамандар үшін, әлбетте, жемісті жұмыс. Ал, әлеуметтік жұмыс орнына 190 адам жоспарланса, нәтижесінде 190 нысаналы топтағы азаматтар жолданып, 100 пайызға орындалған. «Жастар практикасына» 250 адам жоспарланып, ал іс жүзінде 240 адам жолданды, яғни 96 пайызға орындалған. «Алғашқы жұмыс орны» жобасы бойынша 70 адам жоспарланып, 62 адам жолданып, жоспар 88 пайызға орындалған. Ал, «Күміс жас» жобасы бойынша 80 адамды қамту жоспарланып, нәтижесінде 81 адам жолданған. Жоспар 101 пайызға орындалған. «Мансап» орталығының тұжырымдамасына сәйкес 74 азаматқа жаңа бизнес идеяларды іске асыруға 400 АЕК (1 476 800 тенге) мөлшерінде қайтарымсыз грант беру жоспарланып, 74 адамға мемлекеттік қайтарымсыз грант берілді. Демек, бұл жоспар да он ай көлемінде толық орындалып қойған. Сондай-ақ, 1182 адам бос жұмыс орындарына орналастырылып, жылдық жоспар 92 пайызға орындалған.
Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «10 мың тұрғынға 100 жаңа жұмыс орны» тапсырмасына сәйкес 750 жаңа жұмыс орнын ашу жоспарланса, бүгінге дейін 387 жаңа жұмыс орны ашылды. Жалпы, биылғы жылы 28 жоба бойынша 84 жаңа жұмыс орнын ашу жоспарланып, 27 жоба 74 жаңа жұмыс орны ашылды. Сонымен қатар, мүмкіндгі шектеулі жандар да назардан тыс қалған жоқ. Ерекше жандардың жүз елу алтысына бірқатар мүмкіндіктер қатыстырылды. Соның ішінде, бос жұмыс орындарымен – 47 адам, «Жастар практикасымен» – 6, қоғамдық жұмыспен – 54, әлеуметтік жұмыс орындарымен – 3, «Күміс жас» жобасымен – 7, «Алғашқы жұмыс орны» жобасымен – 4, «Бастау-бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздерге оқытуға – 23 адам қамтылды. Ал, мемлекеттік қайтарымсыз грантты 12 адам иеленген.
– Мемлекеттік грант түрлі санат бойынша қарастырылады. Тарқатып айтсақ, көпбалалы отбасылар, атаулы әлеуметтік көмек алатындар, мүмкіндігі шектеулі жандар мен мүгедек баланы тәрбиелеп отырған отбасылар, қандастарға, асыраушысынан айырылғандарға, міне, осы азаматтарға мемлекеттік гранттар беріледі. Сондай-ақ, кәсібін енді бастайтын азаматтарға, кәсіппен айналысқанына үш жылға толмаған кәсіпкерлерге мемлекет тарапынан қайтарымсыз грант бөлінеді. Ол 400 айлық есептік көрсеткіш шеңберінде 1 380 000 теңгені құрайды. Былтырғы жылдан бастап жастар қайтарымсыз грант алу санатынан алынып, оларға 2,5 процентпен бес жылға несие беру заңдастырылды. Кәсіпкерлікпен айналысудың да өзіндік ережелері, шарттары бар. Оны ауылшаруашылық қаржылай қолдау орталығы қаржыландырады. Кәсіпкер 35 жасқа толмаған болуы және кепіл болуы керек. Егер кәсіппен айналыспаған болса, кәсіп ашып, өтініш беруге болады. Бір ескерерлігі, міндетті түрде кепілі болуы қажет және несие тарихы да бұзылмаған болуы тиіс. Несие алу мақсатында кез келген кәсіп түрін ұсынуына болады. Оған ешқандай шектеу жоқ.
Сонымен қатар, мал шаруашылығына негізгі мерзім жеті жылға беріледі. Оның екі жылын айналымға шыққанша, несиесін өтемеуіне біршама уақыт немесе демалыс беріледі. Бұған жұмыс істеп жүрген студенттер де қатыса алады. Тек мемлекеттік қызметтегілерге бұл мүмкіндік қарастырылмаған. Бірақ біздің міндетке құжаттар тізімі мен жолдарын көрсету кіреді. Қалғанын облыстағы құрылған комиссия мүшелері алдында қорғап шығады. Бизнес жоспар жасау үшін «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы сүйемелдейді.
Сондай-ақ «Бастау бизнес» оқу курсынан өтіп, сертификатын алуы тиіс. Бұл онлайн электронды түрде жүргізіледі. Оған «Еңбек кз» порталы арқылы өтінім жасап, кез келген адам өз бетінше оқи алады. Жастар тәжірибесі бағдарламасы арқылы он екі ай уақытын құрайды. Ереже-талапқа сәйкес 35 жасқа толмауы міндеттеледі. Оқуын тәмамдап, диплом алғанына бес жыл толмаған болуы керек. Сол мамандығы бойынша бұрын соңды жұмыс өтілі жоқ жастар ғана қатысады. Былтыр өзгеріске енгеннен бастап, осы «Мансап» орталықтарын құру министрлік тарапынан көзделген. Еңбек мобильдігі орталығының функцияларын аудандарда және облыстық, республикалық маңызды қалаларда орындауды жүзеге асыратын филиалы саналады. Түркістан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының «Еңбек мобильділігі орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Созақ аудандық мансап орталығы» филиалы – «Азаматтардың әлеуметтік осал санаттарын уақытша жұмысқа орналастыру жөніндегі», «Еңбек ресурстарын мониторингілеу, болжау, оқыту және кәсіпкерлік бастамаларды қолдау», «Жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және жұмыс берушілермен жұмыс істеу» және «Атаулы әлеуметтік көмек көрсету» бөлімшелері болып жүктелген функционалдық қызметтерін атқаруда,– дейді Созақ аудандық «Мансап» орталығының директоры Абай Көбенов.
Орталық директорының айтуынша, әр бағдарламаның Үкімет белгілеген өзіндік мөлшері бар. Соның ішінде, қоғамдық жұмысқа – 20 айлық есептік көрсеткіш, алғашқы жұмыс орны, «Жастар практикасы» мен ұрпақтар келісімшарты – 30 айлық есептік көрсеткіш, әлеуметтік жұмыс орны деген бағдарламаға жұмыс берушінің белгілеген жалақысының 35 пайызын субсидиялайды. Бастысы, ең төменгі жалақы мөлшерінен аспауы тиіс. Мысалы, ол 230 мың теңге беретін болса, тек 85 мың теңгеге дейін субсидияланады. Осыған сәйкес кез келген кәсіпкер «Мансап» орталығына ұсынысын қалдыра алады. Бағдарламаның талабы – кәсіптің құрылғанына бір жылдан асуы тиіс. Әлеуметтік жұмыс орындарына көбіне жеке секторларға басымдық беріледі. Бұған жеке кәсіпкер, шаруа қожалықтары, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер қатыса алады. Оған техникалық жөндеу орталығы, наубайхана, монша және тағы басқа қажеттіліктері енеді екен.
Иә, «Мансап» орталығында мүмкіндік көп. Бастысы, жұмыс істеуге деген ниет пен елге қызмет етемін деген мақсат болса жеткілікті. Қайтарымсыз грантқа дейін қарастырған мүмкіндіктен қалыс қалып кетпеңіз. Ал, созақтық «Мансап» орталығының алдағы жылы атқаратын жұмыс жоспары да ауқымды.
Фото: Жастар газеті
