Жамбыл облысының агроөнеркәсіп кешенін дамытуға бөлінген 19,0 млрд. теңгенің 12,5 млрд. теңгесі өткен жылдың өтпелі қарыздарын жабуға жұмсалмақ. Қаржының бәрін қарызға жұмсап тастап, жамбылдық ақ жағалылар шаруаларға қандай жағдай жасамақ? Бұл қаржы негізінен қажетті техника, құрал жабдықтар мен су үнемдеу технологияларын алуға жоспарланған емес пе еді?
Сондай-ақ, облыста биылға белгіленген 9,8 мың гектар қант қызылшасын орналастыру нормативіне сәйкес өндірілетін 346,0 мың тонна өнім көлеміне қажетті қаражат 8,6 млрд. теңгені құрағанымен, бұл бағытқа 2,0 млрд. теңге ғана жоспарланған.
Оған қосымша, минералды тыңайтқыштарды субсидиялауға қажетті 3,1 млрд. теңгенің қаралмағаны тағы бар.
Міне, Сенат депутаты Сәкен Арубаев Жамбыл облысының ауылшаруашылығы саласындағы осындай келеңсіздіктерді жария етіп, Премьер-Министр Олжас Бектеновке депутаттық сауал жолдады.
— 2023 жылы Жамбыл облысына «Агроөнеркәсіптік кешенін дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жоба» аясында 30,6 млрд. теңге қаржы бөлініп, 11 мыңнан астам шаруаларға қолдау көрсетілген, — дейді депутаттық сауалында сенатор Сәкен Арубаев. — Ал, биылға белгіленген 9,8 мың гектар қант қызылшасын орналастыру нормативіне сәйкес өндірілетін 346,0 мың тонна өнім көлеміне қажетті қаражат 8,6 млрд. теңгені құрағанымен, бұл бағытқа 2,0 млрд. теңге ғана жоспарланған.
Оған қосымша, минералды тыңайтқыштарды субсидиялауға қажетті 3,1 млрд. теңгенің қаралмағаны тағы бар.
Негізгі мәселелердің бірі – доңғалақты тракторлар мен комбайндарды 10,0 пайызға жеткізу болатын.
Ал, шаруалардың өз қаражаты есебінен техниканы сатып алуға мүмкіншілігі төмен.
Бүгінгі күнге, техниканы және технологиялық жабдықты сатып алуға несие беру, сондай-ақ, лизинг кезінде сыйақы мөлшерін субсидиялау бағдарламасы аясында, бастапқы аванстық төлем жүргізу арқылы өз шешімін табуда.
Дегенмен, бұған дейін жасалған шарттар бойынша субсидиялар сомасы (943,0 млн.) мен алдағы қарастырылатын жобаларға аванстық төлемдер өтелген жағдайда (600,0 млн.), «КазАгроҚаржы» АҚ-ы арқылы қосымша 100 бірлік әртүрлі техникалармен қамтуға мүмкіндік бар.
Бірақ, бұл шешімін таппаған мәселелердің қатарында тұр.
Одан бөлек, осы жылға мал шаруашылығын дамытуға 5,3 млрд. теңге бөлінгенімен, өткен жылдан қалған қарыз 2,6 млрд. теңгені құрап, мал шаруашылығының да мазасы қашуда.
Сол сияқты, биылға инвестициялық субсидиялау бағдарламасына бөлінген 6,7 млрд. теңге қаржының 91 % тағы өтпелі қарызға бағытталмақ.
Жалпы, облыстың агроөнеркісіп кешенін дамытуға бөлінген 19,0 млрд. теңгенің 12,5 млрд. теңгесі өткен жылдың өтпелі қарыздарын жабуға бағытталғанын жеткізгім келеді.
Бұл бағыттағы жұмыстар қалай нәтиже берері түсініксіз, қаржының басым бөлігі қарызға қарап тұр.
Ал, бұл бағдарламамен шаруалар қажетті техника, құрал жабдықтары мен су үнемдеу технологияларын алулары керек болатын.
Осының салдарының биылғы жылға жоспарланған қант қызылшасы алқабын ұлғайту, жеткілікті көлемде тыңайтқыштар және қажетті ауыл шаруашылығы техникаларын сатып алу бағытындағы шаруашылықтырдың сұранысын толық қамтамасыз ету мүмкіншілігі шектелуде.
Нәтижесінде, бір ғана Жамбыл облысына өткен жылғы қарыздарды өтеу мен қатар биылғы аталған бағыттарға 28,8 млрд. теңге қаржы қажеттілігі туындап отыр.
Осыған байланысты сенатор Сәкен Арубаев үкіметтен Жамбыл облысының агроөнеркәсіптік кешенінің 2023 жылдан қалған қарыздарын өтеуге және 2024 жылға қолдау көрсету үшін тиісті қаржы қажеттілігін қарастыруды, бұл жағдай республикамыздың барлық аймақтарында орын алып отырған өзекті мәселе екенін жеткізе отырып, барлық бағыттар бойынша тиісті зерделеу жұмыстарын жүргізіп, нақты шаралар қабылдауды сұрады.
