Қарттар мен мүгедектер үйлерінің ең көп саны Шығыс Қазақстан облысында. Бұл облыста 11 үй орналасқан, оның 6-уы мемлекеттік және 5 үй жеке меншікте. Шымкент, Алматы, Атырау қалаларында, Ақтөбе, Маңғыстау, Түркістан, Жетісу және Ұлытау облыстарында бір-бірден.
Ресми мәліметтер бойынша 2023 жылы Қазақстанның қарттар және мүгедектер үйлерінде тұратын азаматтар саны 6 824 адамды құрады. Оның 950-і Астанада, 905-і Шығыс Қазақстанда. Және жыл сайын өсуде. Бұл алаңдататын дүние.
«Несін жасырамыз, ата салтымыздан адасқандар қаншама? Тіпті сонау соғыс жылдарында салынбаған жетімдер үйі мен қарттар үйі бүгінгі мына бейбіт заманда бой көтерді. Сонау 90-шы жылдары еліміз тәуелсіздікті жаңа алып, дүкен сөрелері бос болған уақытта да қарттар үйіндегі қаракөз қариялар бірен-саран ғана болса, бүгінде 90 пайызы қазақ ұлтынан. Қарттар үйі қара шаңырақ па еді? Неге зейнетақы алатын күні қарттар үйінің алдында қымбат автокөліктер пайда болады? Не себепті ата аналарын қарттар үйіне тапсырады? Әлде ерлі-зайыптылар арасына ата ана артық болдыма, әлде жасы жеткен мүгедек қарияға қарау қиындық тудырды ма, болмаса жұмысының жүктемесі ауыр болды ма екен? Бірақ сол ата анасы кішкентай кезінде қандай қиындық болса да баласын тастамады ғой» дейді өзінің депутаттық сауалында ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Таңсәуле Серіков.
Қазақстан Республикасының Неке, ерлі-зайыптылық және отбасы туралы кодексінің «Кәмелетке толған балалардың ата-аналарын күтіп-бағу жөніндегі міндеттерінің» 145-бабы 1-бөлімінде «Еңбекке жарамды кәмелетке толған балалар өздерінің көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз ата-аналарын күтіп-бағуға және оларға қамқорлық жасауға міндетті» және «Балаларынан алимент өндіріп алуға құқылы, ол сот тәртібімен алынады» делінген. Ия, жақсы, орынды баптар.
«Бірақ бұл бап орындалып жатқан жоқ, себебі ешбір кейуана өз баласына шағым түсірмейді, еш бір ата-ана алимент өндіруге не денсаулығы не намысы жібермейді. Сол себепті бұл бап орындалмайды. Сондықтан ата-анасын қарттар үйіне тапсырған, қараусыз қалдырған балалар, ата аналарының есеп-шотына тапқан жалақысының 50 пайызын мөлшерлеп міндеттеу керекпіз. Әрине, бұл қаражат ата-анаға деген құрметке тең келмейді, дегенмен материалдық өтеуі болуы керек. Сонымен қатар 70 жастан асқан қариялардың атында жылжымайтын мүлкі болса, өле-өлгенше басқа адамның атына рәсімдеуге тиым салуымыз керек. Қазақ «Әке шешең жынды болса байлап бақ, бірақ тастама» деген. Қартайып қызық көрер шағында, қарияларымызды қаңғытпай, аялауымыз керек. Бұл әр азаматқа қатысты» дейді депутат Т. Серіков.
Фото: www.uralskweek.kz
